Her yıl dünyada 270 milyon iş kazası yaşanmakta, iş kazası geçiren 313 milyon çalışandan 2,4 milyonu hayatını kaybetmektedir. Bu, her 15 saniyede bir yaşanan ölümlü kaza anlamına geliyor. Ülkemizde son 10 yılda yaşanan kazaların ölüm ortalaması 1464 kişi olup 27 AB ülkesinin toplamının nerdeyse yarısına denk gelmektedir.
Liderler ve İSG kültürü
İş güvenliği; yasal olarak çalışanın bir beklentisi ve daimî olarak bireysel sorumluluğudur.Şirketin her çalışanı, her gün mesai bitiminde kötü bir şeyle karşılaşmadan ve işteki faaliyetleri yüzünden herhangi bir şekilde zarar görmeden evine dönebilmesi gerekir. Bu standardın yakalanabilmesi için kurum İSG kültürüne sahip her çalışan; sadece kendini değil yanındaki arkadaşını da koruyup kollaması gerekecektir.
ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, kuruluşun liderlerinden İSG Yönetim Sisteminin amaçlanan çıktılarını destekleyen bir kültür geliştirmesi, öncülük etmesi ve teşvik etmesini bekliyor.Zira kuruluşun İSG Yönetim Sistemini destekleyen bir kültür, çoğunlukla üst yönetim tarafından belirlenir.
ISO 45001 Standardı ile gelen yenilikler
ISO 45001 Standardının temelinde yer alan İSG Yönetim Sistemi aracılığı ile, kuruluşlar performanslarını sürekli iyileştirmeyi ve kontrolü merkezlerine almış olacaklardır. Her ne iş yaparsanız yapın başarınız; yapmış olduğunuz işin kontrolü kadar olacaktır. Kontrolün olmadığı yerde her an her şey olabilir, buna hazırlıklı olun.
‘Başarı ayrıntıda gizlidir’ özdeyişini, sahip olduğunuz OHSAS 18001 belgenizi ISO 45001 standardına yükselttiğinizde yaşayacaksınız. Zira OHSAS 18001’deki 4 madde, ISO 45001’de 10 maddeye çıkarak alt ayrıntıları ile bizleri karşılamayı bekliyor.
Standartla birlikte gelen yeni bir kavram: Kuruluşun bağlamı. Bir kuruluşun bağlamını anlamak, ilgili kuruluşun İSG yönetim sistemini oluşturmak, uygulamak, sürdürmek ve sürekli olarak geliştirmek için kullanılır. Bu madde çalışanların ve diğer ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini de tanımlamıştır.
Yeniliklerin olduğu maddeleri şöyle sıralayabiliriz: Liderlik ve taahhüt, çalışanların katılımı ve danışma, risk ve fırsatlara ait tehlikelerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi, İSG amaçlarına ulaşmak için planlama, iletişim, dokümante edilmiş bilgi, operasyonel planlama ve kontrol, performans değerlendirme ve son olarak iyileştirme.
Ele alınması gereken İSG yönetim sistemi risk ve fırsatlarından bahsederken riski anlıyoruz da bu İSG fırsatları nerden çıktı şimdi? Bu da yeni bir kavram, bunu biraz açalım dilerseniz: İSG fırsatları; tehlikelerin tanımlamasını, nasıl iletişim sağlandığını ve bilinen tehlikelerin analizini ve azaltılmasını işaret etmekte. Diğer fırsatlar ise sistem geliştirme stratejilerinde kendini gösteriyor. Sırayla örneklersek; Yapılan kontroller, iş güvenlik analizleri, kaza veya uygunsuzluk soruşturmaları ile tesis ve makinelerin yenileme aşamalarının erken döneminde İSG şartlarını entegre etmeyi sayabiliriz. Sonuncu örnekte üstü kapalı söylenen; yenilenen tesisiniz için HAZOP (Tehlike altında çalışabilirlik) risk analizi yapın, değişimi yönetin (MoC) ve çalışanlarınızı eğiterek işinizi şansa bırakmayın diyor Standart.
ISO 45001 Standardının getireceği faydalar
ISO 45001 İSG Standardının sağlayacağı yararları şöyle sıralayabiliriz: Kurum İSG performansın yükseltilmesi, Kanun ve Yönetmeliklere uyumun iyileştirilmesi, kaza ve olayların azaltılması, denetleme yapan kurumlarda kuruluşun imajının artırılması, izin ve yetki belgelerinin alınmasının kolaylaştırılması, maliyet kontrolünün geliştirilmesi ile masrafların azaltılması ve verimliliğin artırılması, yatırımcıların beklentilerine uygunluk sağlanması ve sermaye temininin kolaylaştırılması, sigorta maliyetlerinin düşürülmesi, müşteriye risk yönetimi için bir yükümlülük altına girildiği güvencesi verilerek müşteri güveninin arttırılması, rekabette avantaj sağlaması, firma itibar ve pazar payının artırılması, çalışan yetkinliğinin ve memnuniyetinin artırılması ve toplumun kuruluş hakkındaki imajının iyileştirilmesi. Bir asır öncesinden Robert Bosch’un söylediğine kulak verelim: ‘İtibar kaybetmektense para kaybetmeyi tercih ederim.’
OHSAS 18001:2007 ile ISO 45001:2018 arasındaki görülen farkları, alacağınız eğitimle anlayacak ve mevcut İSG Yönetim Sisteminizde neleri değiştirmeniz gerektiğini belirlemenize yardımcı olacaktır.
ISO 45001 İSG Standardı 12.03.2018 tarihinde yayımlandı. Mevcut OHSAS 18001 belgeli kuruluşlara geçiş için 3 yıl süre tanındı. Bu kuruluşlar için 11 Mart 2021 tarihi son gün. Sürenin üçte biri geçti bile. Geç kalmadan yeni Standart için seviye atlayın veya ilk kez tanışacaklara ‘elinizi çabuk tutun’ derim.